Hoofdstuk 7
Mantelzorg
Mantelzorgers bieden ondersteuning en zorg aan kwetsbare mensen en zijn daarmee belangrijke partners in zorg. Goede ondersteuning en langdurige zorg vanuit het eigen netwerk van de patiënt is echter alleen mogelijk wanneer mantelzorgers goed toegerust zijn en niet overbelast raken.
In 2019 gaven ruim vijf miljoen mensen mantelzorg. Ongeveer 825.000 mensen helpen langdurig en intensief (meer dan 8 uur per week).
Eén op de vier mantelzorgers die lang en intensief helpen is ernstig belast (230.000 personen) (Sociaal en Cultureel Planbureau, 2020).
Gebrek aan tijd, emotionele en/of lichamelijke belasting kunnen leiden tot stress, uitputting en overbelasting. Bovendien kan er bij de mantelzorger een gevoel van onmacht ontstaan als degene die wordt verzorgd niet beter wordt en/of door de ziekte verandert. Vanuit deze stress, frustratie en overbelasting kan de mantelzorg ontsporen naar verschillende vormen van ouderenmishandeling.
Het stappenplan voor het omgaan met overbelasting mantelzorger bestaat uit de volgende stappen:
- Stap 1. Herken de mantelzorger;
- Stap 2. Erken de mantelzorger;
- Stap 3. Ondersteun de mantelzorger;
- Stap 4. Verwijs de mantelzorger door;
- Stap 5. Signaleer (dreigende) overbelasting en ondersteuningsbehoefte.
Om belasting van de mantelzorger in kaart te brengen dien je gebruik te maken van de EDIZ vragenlijst (Ervaren Druk door Informele Zorg) of de EDIZ – plus (werkende mantelzorger).
Tip: Noteer in het HIS of iemand mantelzorg geeft of ontvangt (ICPC Z14 of Z22 in dossier mantelzorger indien ook in je praktijk. En registreer de EDIZ in het dossier van de kwetsbare oudere zelf onder labcode 2848 BLMZ AQ)
Checklist-mantelzorgvriendelijke-huisartsenzorg.pdf
Formulier-overdragen-mantelzorgtaken-noodplan.pdf
Formulier-preventieve-ondersteuning-mantelzorg.pdf
Zorgmijders hoog risico voor overbelasting mantelzorgers
Signalen en klachten die veel voorkomen bij mantelzorgers:
Samenwerking Kwetsbare Ouderen Het is belangrijk hen te verwijzen naar organisaties die ondersteuning bieden of de zorg zelfs (tijdelijk) uit handen nemen.
Mantelzorgers hebben vaak het idee er alleen voor te staan en alles zelf te moeten doen. Het is belangrijk hen te verwijzen naar organisaties die ondersteuning bieden of de zorg zelfs (tijdelijk) uit handen nemen. Mantelzorgers kunnen ook zelf voor ondersteuning terecht bij het WMO-loket of Zorgloket van de gemeente.
Voor alle vragen over/van mantelzorg(ers) en voor professionals:
Mantelzorg Gooi en vechtstreek:
mantelzorg gooi en vechtstreek of bel de Mantelzorglijn: 030 – 760 60 55 op werkdagen van 9.00-17.00 uur of kijk op www.mantelzorg.nl
Versa Welzijn: ondersteuning van mantelzorgers in de gemeenten Blaricum, Eemnes, Laren, Hilversum, Wijdemeren, Huizen, Gooise Meren, Weesp.
https://www.versawelzijn.nl/ouder-worden-en-mantelzorg/
Welzijn Baarn: Mantelzorgondersteuning gemeente Baarn.
Zie voor meer informatie: https://www.lhv.nl/wp-content/uploads/2021/04/Toolkit-Mantelzorg_mei2021.pdf